काठमाडौँ —वैदेशिक अध्ययनका लागि गत आर्थिक वर्ष मात्र १ लाख १२ हजार ५ सय ९३ जना विद्यार्थीले शिक्षा मन्त्रालयबाट वैदेशिक अध्ययन अनुमतिपत्र (एनओसी) लिए । २०७९/८० मा एनओसी लिने १ लाख १० हजार २ सय १७ जना थिए ।
कोभिड महामारीयता हरेक आर्थिक वर्षमा विदेश पढ्न जानका लागि एक लाखभन्दा बढी विद्यार्थीले एनओसी लिँदै आएका छन् । कोभिड महामारीपछिको २०७८/७९ मा १ लाख १२ हजार ९ सय ६८ जनाले एनओसी लिएका थिए ।
अध्ययनका लागि विदेश जानेको संख्या बढेसँगै नेपालबाट बाहिरिने मुद्रा पनि बढेको छ । गत वर्ष ६६ देशमा ९४ विषय अध्ययनका लागि शिक्षा मन्त्रालयले एनओसी प्रदान गरेको तथ्यांक छ । २०८० साउनदेखि ०८१ असार मसान्तसम्म सबैभन्दा बढी जापानका लागि ३४ हजार ७ सय ३१ जनाले वैदेशिक अध्ययन अनुमतिपत्र लिएको शिक्षा मन्त्रालयले जनाएको छ । जापानपछि नेपाली विद्यार्थीका आकर्षणमा क्रमशः क्यानडा, अस्ट्रेलिया, बेलायत, अमेरिका, दक्षिण कोरियालगायत परेको देखिन्छ ।
क्यानडा पढ्न जान १५ हजार ९ सय ८२, अस्ट्रेलिया जान १४ हजार ३ सय ७२ जना, बेलायत जान १३ हजार ३ सय ३९ जना, अमेरिका जान ११ हजार २ सय ६१, दक्षिण कोरिया जान ६ हजार ८ सय ८९ जना विद्यार्थीले एनओसी लिएका छन् ।
भारत, यूएईमा उच्चशिक्षा अध्ययनका लागि जाने विद्यार्थीको संख्या वार्षिक रूपमा २ हजारभन्दा बढी छ भने डेनमार्क, फिनल्यान्ड, फ्रान्स, न्युजिल्यान्ड जाने विद्यार्थीको संख्या पनि १ हजारभन्दा माथि छ । बाँकी मुलुकमा अध्ययन गर्न जाने विद्यार्थीको संख्या एक हजारभन्दा कम छ ।
अध्ययनका लागि विदेश जानेको संख्या बढेका कारण यहाँका क्याम्पसमा भने विद्यार्थी संख्या घटेर सिट नै खाली हुने अवस्था आएको शिक्षा मन्त्रालयका उच्चशिक्षा महाशाखाका सहसचिव कमलप्रसाद पोखरेलले बताए । ‘ब्रेन ड्रेन’ रोक्नका लागि उच्चशिक्षाको गुणस्तर वृद्धि गर्ने प्रयास भइरहेको पनि उनले बताए । भने, ‘विद्यार्थी विदेश जानुमा सामाजिक, आर्थिक, रोजगारीका कारण पनि होलान् तर यहाँको पढाइको गुणस्तर सुधार गरेर पनि त्यसलाई रोक्न मन्त्रालयले प्रयास गरिरहेको छ ।’ विश्वविद्यालयहरूमा एकीकृत शैक्षिक क्यालेन्डर लागू गरेर पठनपाठनलाई व्यवस्थित बनाउने काम भइरहेको पोखरेलले बताए ।
विदेश पढ्न जानका लागि सबैभन्दा बढी जापनिज भाषा र त्यसपछि व्यवस्थापन (म्यानेजमेन्ट) का लागि अध्ययन अनुमतिपत्र लिइएको तथ्यांक छ । जापानमा भाषा सिकेर मात्र औपचारिक कक्षामा भर्ना हुन पाउने व्यवस्था छ । २८ हजार ८ सय ९१ विद्यार्थीले व्यवस्थापन विषय अध्ययनमा जान अनुमति लिएको मन्त्रालयले जनाएको छ । अध्ययनका लागि विदेश जानेले प्राविधिक धारतर्फका विषयमा सबैभन्दा बढी रुचि देखाएका छन् ।